Jita Kyoei: Samen schitteren wij

Jita Kyoei is een prachtig principe dat de grondlegger van het judo, meester Jigoro Kano, heeft geformuleerd.  Het heeft niet alleen betrekking op judo of karate, maar kan overal op worden toegepast. Het betekent: wederzijds voordeel en welzijn.

Alles wat je doet zou als uitgangspunt kunnen hebben dat je de ander én jezelf het beste helpt als je niet uit bent op winnen of verliezen ten koste van de ander. Het elkaar bijstaan en helpen zonder vijandigheid en egoïsme leidt namelijk tot energiewinst, welzijn, doeltreffendheid en efficiëntie (seiryoku-Zenyo – een ander fundamenteel principe in het judo). Er wordt geen energie verspild aan persoonlijk winstbejag. Het is ook heel praktisch: als je bijvoorbeeld tijdens de karateles merkt dat je maatje een techniek niet zo goed doorheeft, dan kan je hem of haar even helpen, zodat je daarna samen de oefening beter kunt doen. De volgende keer hoef je de ander niet meer zo te helpen, omdat die weet wat de bedoeling is. De ander moet dan wel zijn uiterste best doen om te willen leren. Er moet dus wel een wederkerigheid zitten.

Wat kan namelijk een probleem worden als je niet vanuit wederkerigheid functioneert en vooral bezig bent met winnen ten koste van de ander? Als je wilt winnen ten koste van de ander, impliceert het dat er automatisch ook een verliezer moet zijn. Als je wint, voel je je lekker. Als je verliest, dan is dat vaak minder leuk. Het leidt tot energie-afname. Je voelt je niet meer zo prettig, onzekerder omdat je verloren hebt. Je meent dan vaak ook dat je dat gevoel weer kunt terughalen door een overwinning op dezelfde persoon te boeken. Of, als dat niet lukt: een overwinning op iemand anders (iemand van wie het gemakkelijker is om van te winnen). Winnen en verliezen kan verslavend werken. Als je je zo opstelt, kom je steeds slechter uit de verf. Je bent dan dus steeds bezig je overwinning veilig te stellen en verlies te beperken.

Het is daarom beter om een gezamenlijk doel te stellen waar iedereen zijn schouders onder kan zetten en een steentje aan bij kan dragen, naar ieders verantwoordelijkheid. Dat doel is bij ShoShin: samen karate beoefenen en knetterhard je best doen om je eigen niveau te verbeteren en dat je klaar staat om de ander te helpen.  Je bent als mens niet beter dan de rest en ook niet slechter. Natuurlijk zit er niveauverschil in karate. Het wil niet zeggen dat we aan niveaunivellering doen.

Waarschijnlijk is trouwens de  letterlijke, meer poëtische betekenis: Samen schitteren wij. Als je die betekenis goed tot je door laat dringen, dan zal je misschien ontdekken dat het gevoel van schitteren dieper tot je doordringt. Het roept emotie op: blijdschap en trots. Dat smaakt naar meer.

Ongeacht de activiteit die we ondernemen hebben we als uitgangspunt de wens om elkaar naar een hoger niveau te brengen. Door jezelf en de ander te helpen naar een hoger niveau en het jezelf en de ander te gunnen om te schitteren, ontwaakt als vanzelf een energie in je die je een diepe, innerlijke blijdschap geeft waar geen geld tegenop kan. Je leert nieuwe dingen en ontvangt inzichten, je intuïtie verbetert en je alertheid en bewustzijn verandert. Dit kan je niet kopen. Een ander laten schitteren is de vergrotende trap van helpen: elkaar laten schitteren, hoe mooi is dat. Fundamenteel is dan dat het niet ten koste gaat van iemand anders en dus ook niet van jezelf. Je zou kunnen zeggen dat we bij ShoShin zoveel mogelijk te trainen met:

• ik vind jou belangrijk
• ik vind mezelf belangrijk
• ik vind wat we samen hebben en doen belangrijk
• laten we er alles aan doen om elkaar te laten schitteren en een gemeenschappelijk doel na te streven waar we allemaal iets aan hebben

Dit geeft ook verbinding en verantwoordelijkheidsgevoel. Je doet het met elkaar en houd elkaar scherp. Juist in de huidige maatschappij waar polarisatie troef lijkt te worden vinden we dit enorm belangrijk. Samen ervoor gaan geeft veiligheid. Dat creëer je met z’n allen.